[Giải đáp] Có nên cho trẻ sơ sinh ngủ riêng không?

Giấc ngủ đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sự phát triển thể chất và trí tuệ của trẻ nhỏ, đặc biệt là giai đoạn 1-2 năm đầu đời. Do đó, nhiều ba mẹ vẫn đang băn khoăn không biết có nên cho trẻ sơ sinh ngủ riêng hay không? Trong bài viết dưới đây, Pakey sẽ giúp ba mẹ giải đáp chi tiết thắc mắc này.

Tìm hiểu chung về giấc ngủ của trẻ sơ sinh

Trong những tháng đầu, trẻ sơ sinh dành phần lớn thời gian để ngủ. Trung bình, bé ngủ từ 14 – 17 giờ mỗi ngày trong giai đoạn 0-3 tháng tuổi, sau đó dần giảm còn khoảng 12 – 14 giờ ở giai đoạn 6 – 12 tháng. Tuy nhiên, giấc ngủ của trẻ sơ sinh thường không kéo dài liên tục mà chia thành nhiều giấc ngắn vì hệ thần kinh của bé chưa hoàn thiện. Bé sẽ thức thường xuyên để bú, được thay tã hoặc cần cảm giác an toàn từ bố mẹ.

Nhịp sinh học của bé chưa ổn định trong giai đoạn này, do đó bé có thể ngủ ngày nhiều hơn đêm, hoặc ngủ không sâu giấc. Đây là phản ứng sinh lý bình thường và sẽ dần cải thiện khi bé lớn hơn. Hiểu được điều này sẽ giúp bố mẹ giảm bớt lo lắng khi thấy con thường xuyên thức giấc và chưa ngủ theo nếp.

Giấc ngủ có vai trò vô cùng quan trọng trong việc phát triển não bộ, hình thành kết nối thần kinh cũng như ghi nhớ và học hỏi ở trẻ sơ sinh. Khi bé ngủ, hormone tăng trưởng được tiết ra mạnh mẽ, hỗ trợ phát triển chiều cao, cân nặng và khả năng miễn dịch. Một giấc ngủ chất lượng cũng giúp bé vui vẻ hơn, ít cáu gắt và dễ dàng thích nghi với môi trường xung quanh.

Không chỉ vậy, giấc ngủ còn ảnh hưởng tới khả năng điều chỉnh cảm xúc của bé. Trẻ thiếu ngủ thường nhạy cảm hơn, quấy khóc và khó tự trấn an. Vì vậy, việc thiết lập môi trường ngủ phù hợp cho bé ngay từ đầu là điều rất cần thiết.

Có nên cho trẻ sơ sinh ngủ riêng không?

Để biết trẻ sơ sinh có nên ngủ riêng hay không, trước tiên ba mẹ cần nắm rõ lợi ích và hạn chế đối với trẻ khi thiết lập chế độ này. Từ đó căn cứ vào đặc điểm của từng bé và từng gia đình để đưa ra quyết định phù hợp.

Lợi ích của việc cho trẻ sơ sinh ngủ riêng

Cho trẻ ngủ riêng có thể mang lại nhiều lợi ích về lâu dài, đặc biệt là giảm sự phụ thuộc của bé vào bố mẹ khi ngủ. Trẻ có khả năng tự trấn an và tự ngủ lại khi tỉnh giấc giữa đêm, điều này góp phần phát triển tính tự lập sớm.

Ngoài ra, khi bé ngủ ở không gian riêng, bố mẹ cũng có thể ngủ ngon hơn, không bị gián đoạn bởi những cử động hoặc tiếng động nhỏ từ con. Cả gia đình sẽ có chất lượng giấc ngủ tốt hơn, và tinh thần được phục hồi tốt sau một ngày dài chăm sóc bé.

Một lợi ích quan trọng khác của việc ngủ riêng là giảm nguy cơ hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS). Các chuyên gia sức khỏe khuyến cáo không nên ngủ chung giường với trẻ trong những tháng đầu vì có thể xảy ra nguy cơ ngạt thở do chăn gối, tư thế ngủ hoặc bố mẹ vô tình đè lên trẻ. Bé ngủ riêng trên nôi hoặc cũi nhưng vẫn cùng phòng với bố mẹ sẽ an toàn hơn.

Hạn chế của việc cho trẻ sơ sinh ngủ riêng quá sớm

Tuy có những ưu điểm nhất định, việc cho trẻ ngủ riêng quá sớm cũng có những hạn chế mà bố mẹ cần cân nhắc. Trẻ sơ sinh cần cảm giác an toàn và gần gũi với mẹ, đặc biệt trong 3 tháng đầu đời. Sự tách rời đột ngột có thể khiến bé lo lắng, quấy khóc hoặc mất cảm giác kết nối. Khi bé chưa sẵn sàng về mặt tâm lý, việc ngủ riêng có thể gây căng thẳng cho cả bé và bố mẹ.

Ngoài ra, chăm bé ban đêm khi ngủ riêng sẽ bất tiện hơn. Bố mẹ phải ra khỏi giường hoặc di chuyển giữa các phòng để cho bé bú hoặc thay tã, khiến giấc ngủ bị gián đoạn nhiều hơn. Điều này có thể đặc biệt khó khăn với những mẹ đang trong giai đoạn hồi phục sau sinh.

Kết luận

Không có câu trả lời tuyệt đối cho mọi trường hợp. Tuy nhiên, đa số chuyên gia khuyến nghị trẻ sơ sinh nên ngủ cùng phòng nhưng khác giường với bố mẹ trong ít nhất 6 tháng đầu đời. Đây là lựa chọn cân bằng giữa an toàn, sự kết nối và sự thuận tiện trong chăm sóc bé. Khi bé lớn hơn, bố mẹ có thể cân nhắc chuyển dần sang ngủ riêng để bé tự lập hơn.

Điều quan trọng nhất là lắng nghe bé, quan sát phản ứng của con và lựa chọn phương pháp phù hợp với hoàn cảnh của gia đình mình.

Khi nào nên cho trẻ sơ sinh ngủ riêng?

Thời điểm phù hợp nhất

Thời điểm phù hợp nhất để cho trẻ bắt đầu tập ngủ riêng thường là từ 6 đến 12 tháng tuổi. Khi đó, bé đã có nhịp sinh học tương đối ổn định hơn, không còn thức quá nhiều vào ban đêm và nhu cầu bú đêm cũng giảm. Bé cũng bắt đầu phát triển khả năng tự trấn an và có thể ngủ lại mà không cần bế dỗ liên tục.

Bên cạnh yếu tố sinh lý, giai đoạn này cũng là thời điểm tốt để rèn luyện thói quen tự ngủ. Nếu bố mẹ chờ quá lâu, bé có thể hình thành thói quen phụ thuộc vào bố mẹ khi ngủ, khiến việc tách ra trở nên khó khăn hơn.

Những trường hợp chưa nên cho bé ngủ riêng

Dù nguyên tắc chung là có thể tập ngủ riêng từ 6 tháng, nhưng không phải trường hợp nào cũng phù hợp. Nếu bé sinh non, có sức khỏe yếu hoặc gặp các vấn đề hô hấp, bố mẹ nên tiếp tục cho bé ngủ gần để tiện theo dõi. Những bé còn bú đêm nhiều, hoặc có dấu hiệu lo âu xa cách mạnh (separation anxiety) cũng chưa nên tách phòng vội.

Ngoài ra, tình trạng sức khỏe tinh thần của mẹ cũng là yếu tố cần xem xét. Nếu mẹ đang trong giai đoạn stress sau sinh hoặc cần gần bé để ổn định cảm xúc, việc ngủ chung phòng cũng là lựa chọn hợp lý. Điều quan trọng là sự thoải mái và an toàn cho cả bé lẫn bố mẹ.

Lưu ý khi cho trẻ sơ sinh ngủ riêng

Để có thể tách trẻ sơ sinh ngủ riêng một cách an toàn và không ảnh hưởng đến cảm xúc của trẻ, ba mẹ cần lưu ý rất nhiều điều. Đây là cả một quá trình đồng hành, chăm sóc và theo dõi con trẻ chứ không phải một thao tác có thể hoàn thành trong ngày 1 ngày 2.

Tiến hành theo từng giai đoạn, không đột ngột

Việc cho trẻ ngủ riêng không nên thực hiện đột ngột. Thay vào đó, bố mẹ nên làm từng bước để bé làm quen. Ban đầu, có thể đặt giường hoặc nôi em bé cạnh giường bố mẹ. Khi bé quen dần, bố mẹ có thể đẩy nôi ra xa hơn, rồi mới chuyển sang phòng riêng. Quá trình này có thể kéo dài vài tuần, giúp bé không bị choáng ngợp hoặc lo lắng khi thay đổi môi trường ngủ.

Thiết lập thói quen ngủ

Một thói quen đều đặn trước khi ngủ sẽ giúp bé nhận biết thời điểm đi ngủ và dễ dàng thư giãn hơn. Bố mẹ có thể xây dựng thói quen này với những hoạt động đơn giản như tắm nước ấm, massage nhẹ, đọc truyện hoặc bật nhạc du dương. Điều quan trọng là tạo sự lặp lại mỗi ngày để bé cảm thấy an toàn và dễ đi vào giấc ngủ hơn.

Trấn an bé khi bé thức giấc

Khi bé tỉnh giấc vào ban đêm, bố mẹ không cần bế lên ngay nếu bé chỉ khóc nhẹ. Hãy nhẹ nhàng vỗ về, đặt tay lên người bé hoặc thì thầm trấn an. Nếu bé khóc to kéo dài, bố mẹ có thể bế bé lên một lúc trước khi đặt bé xuống ngủ lại. Đừng để bé khóc quá lâu một mình, vì điều này có thể gây áp lực cảm xúc cho bé và tạo cảm giác bị bỏ rơi.

Tạo không gian ngủ an toàn và thoải mái

Để bé có những giấc ngủ sâu và thoải mái, ba mẹ đừng quên chuẩn bị cho con một không gian yên tĩnh với điều kiện ánh sáng và nhiệt độ phòng phù hợp. Nệm của bé nên có độ cứng vừa phải, không sử dụng gối mềm, thú bông lớn hoặc chăn dày trong nôi để tránh nguy cơ ngạt thở. Phòng ngủ có thể duy trì ở nhiệt độ từ 26 – 28°C, ánh sáng dịu và hạn chế tiếng ồn đột ngột. Bố mẹ cũng có thể sử dụng máy tạo tiếng ồn trắng (white noise) để giúp bé ngủ sâu và hạn chế giật mình.

Ngoài ra, ba mẹ đừng quên trang bị thanh chắn giường khi bé ngủ 1 mình để đảm bảo bé lăn/ngã khỏi giường trong lúc ngủ. Với các bé trên 3 tháng đã biết lật, điều này càng quan trọng hơn vì bé có thể bị thương bất cứ lúc nào nếu không được bảo vệ kỹ lưỡng.

Kiên nhẫn và linh hoạt

Tập ngủ riêng là quá trình cần sự kiên nhẫn. Mỗi bé có một tốc độ thích nghi khác nhau, và bố mẹ không nên ép buộc hoặc so sánh con với những bé khác. Nếu bé phản ứng mạnh hoặc khóc kéo dài nhiều ngày, hãy tạm dừng và thử lại sau. Tôn trọng cảm xúc của bé luôn là ưu tiên hàng đầu.

Việc để trẻ sơ sinh ngủ riêng không phải là quy tắc bắt buộc, mà là một lựa chọn dựa trên nhiều yếu tố. Điều quan trọng nhất là ưu tiên an toàn, chất lượng giấc ngủ và cảm giác an tâm của bé. Do đó, việc có nên cho trẻ sơ sinh ngủ riêng không là câu hỏi với đáp án không cố định, phụ thuộc vào từng gia đình.

Nếu bạn cần tư vấn thêm, hãy gọi ngay chúng tôi: 0968 501 561 nhé!