Khi nào nên cho trẻ ngủ riêng? Thời điểm vàng ba mẹ cần biết

Cho trẻ ngủ riêng sớm hay ngủ chung với ba mẹ – Nỗi băn khoăn của rất nhiều các bậc phụ huynh có con nhỏ. Giấc ngủ và thói quen của bé không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, tinh thần mà còn tác động trực tiếp đến tính cách và tư duy của trẻ sau này. Do đó, để biết khi nào nên cho trẻ ngủ riêng, ba mẹ hãy theo dõi hết bài viết dưới đây của Pakey nhé!

Khi nào nên cho trẻ ngủ riêng?

Theo thống kê, chỉ có khoảng 6% trẻ em ở phương Tây ngủ chung cùng bố mẹ, ở Nhật Bản là 26%, nhưng tại Việt Nam thì tỷ lệ này chiếm đa số. Thậm chí, có nhiều gia đình vẫn ngủ chung với con dù bé đã vào học cấp 1, cấp 2.

Quan niệm ở nước ta cho rằng trẻ vẫn còn nhỏ, cần được gần ở bố mẹ để yêu thương, chăm sóc và không nỡ xa con. Nhưng trên thực tế, bé ngủ chung với bố mẹ càng lâu thì càng có nhiều ảnh hưởng tiêu cực. Trong một nghiên cứu gần đây tại Anh, gần 2/3 các trường hợp đột tử ở trẻ sơ sinh xảy ra khi ngủ chung với mẹ. Mặc dù không xác định được nguyên nhân rõ ràng, nhưng phần lớn có thể là do bé bị người lớn và mền gối đè lên gây ngạt thở.

Các chuyên gia nhận định tập cho trẻ ngủ riêng không chỉ giúp bố mẹ có được giấc ngủ sâu hơn, mà còn có lợi cho sự phát triển của con. Trẻ được ngủ riêng sớm sẽ hình thành tính cách tự lập ngay từ nhỏ, tăng sự tự tin, không phụ thuộc và dựa dẫm vào bố mẹ khi bước vào độ tuổi đi học.

Cũng theo nhiều nghiên cứu, bé từ 3 tuổi trở lên không nên nằm chung giường với bố mẹ. Bởi vì lúc này con đã có khả năng nhận biết giới tính, dễ bị tác động tới tâm lý tình cảm. Việc không ngủ chung phòng với con còn đảm bảo sự riêng tư cho bố mẹ, duy trì hạnh phúc gia đình.

Không có một mốc thời gian cố định áp dụng cho mọi gia đình, bởi mỗi bé lớn lên với nhịp phát triển, tính cách và hoàn cảnh gia đình khác nhau. Tuy nhiên, có một số dấu hiệu rõ rệt cho thấy trẻ đã bắt đầu sẵn sàng để ngủ riêng:

• Bé có thể ngủ xuyên đêm hoặc ngủ dài hơn vào ban đêm: Nếu bé đã có khoảng thời gian ngủ kéo dài (ví dụ 6–8 giờ một mạch) và ban ngày bé vẫn ăn uống đều đặn, đây là dấu hiệu cho thấy bé đã phát triển khả năng tự điều tiết giấc ngủ, và có thể chuyển sang ngủ riêng.
• Bé có phản ứng bình tĩnh khi được đặt xuống nôi hoặc giường: Trẻ không khóc quá nhiều hoặc quấy khóc kéo dài mỗi khi tách khỏi bố mẹ. Nếu bé có thể tự nín hoặc dễ được dỗ khi được đặt xuống, việc tập ngủ riêng sẽ thuận lợi hơn.
• Bé đã có thói quen ngủ/giờ đi ngủ tương đối ổn định: Một lịch trình ngủ – thức hàng ngày ổn định giúp bé dễ làm quen với không gian và giờ giấc mới.
• Trẻ đã bộc lộ tính độc lập cơ bản: Một số trẻ ở khoảng 9–12 tháng bắt đầu thể hiện tính tò mò và mong muốn tự khám phá; đây cũng là thời điểm thích hợp để khuyến khích tính tự lập trong việc ngủ.
• Sức khỏe và cân nặng ổn định: Trẻ sơ sinh quá non tháng, có bệnh nền hoặc cần theo dõi y tế đặc biệt nên ưu tiên ngủ gần bố mẹ hoặc theo khuyến nghị của bác sĩ. Ngược lại, bé phát triển khỏe mạnh và có cân nặng phù hợp thường an toàn hơn với việc ngủ riêng.

Lợi ích của việc cho trẻ ngủ riêng đúng thời điểm

Việc cho trẻ ngủ riêng đúng thời điểm là điều cần thiết. Một số nghiên cứu đã chỉ ra những lợi ích đáng kể nếu ba mẹ tập ngủ riêng cho bé từ sớm như:

• Khi bé quen với việc ngủ một mình, bé học cách tự ổn định cảm xúc, tự ru mình ngủ hoặc tìm cách tự đi vào giấc ngủ mà không cần sự hiện diện liên tục của người lớn. Kỹ năng tự dỗ này rất quan trọng bởi nó giúp bé dễ dàng trở lại giấc ngủ khi thức giật giữa đêm mà không cần can thiệp quá lớn từ bố mẹ.
• Ngủ riêng giúp giảm tình trạng gián đoạn giấc ngủ do tiếng động, chuyển mình của bé hay các phản xạ ban đêm. Bố mẹ ngủ ngon hơn, có nhiều năng lượng hơn vào ban ngày, và điều này hỗ trợ khả năng chăm sóc, nuôi dưỡng con cái tốt hơn.
• Một không gian ngủ riêng cho bé giúp hình thành ranh giới giữa giờ chơi và giờ ngủ, dạy bé phân biệt giữa hoạt động ban ngày và nghỉ ngơi ban đêm.
• Nếu bé được khuyến khích tự ngủ và có không gian riêng từ khi phù hợp, nguy cơ bé trở nên quá phụ thuộc vào bố mẹ để ngủ sẽ giảm, điều này có lợi khi bé bắt đầu đi nhà trẻ hoặc tham gia các hoạt động xã hội.
• Khi nào không nên cho trẻ ngủ riêng sớm

Khi nào không nên cho bé ngủ riêng sớm?

Đưa bé ra phòng riêng quá sớm trước khi bé thực sự sẵn sàng về mặt sinh lý, cảm xúc hoặc theo khuyến nghị y tế có thể gây ra các vấn đề:

• Giai đoạn 6 tháng đầu là lúc trẻ cần được chăm sóc đặc biệt. Việc đặt bé ra phòng riêng lúc này sẽ khiến bố mẹ khó theo dõi dấu hiệu bất thường và tăng nguy cơ. Ba mẹ có thể mua mua cũi ghép giường (giường cũi) và đặt trong phòng ngủ, bé được ngủ riêng nhưng vẫn trong tầm kiểm soát của ba mẹ.
• Trẻ sinh non, có bệnh lý hô hấp, rối loạn tăng trưởng hoặc bệnh nền đòi hỏi theo dõi y tế gần gũi nên không nên cho ngủ tách phòng sớm. Trường hợp này cần hỏi ý kiến bác sĩ nhi khoa để có khuyến cáo cụ thể.
• Nếu bé đang trong giai đoạn thay đổi lớn (như vừa chuyển nhà, có thêm thành viên mới trong gia đình, cha mẹ ly hôn, mất mát) việc tách ra ngủ riêng có thể làm bé cảm thấy bất an, gây tăng quấy khóc hoặc rối loạn giấc ngủ. Trong giai đoạn này, nên duy trì gần gũi hơn và chờ đến khi bé ổn định cảm xúc.
• Nếu phòng riêng của bé chưa an toàn (nệm không phù hợp, đồ chơi mềm quá nhiều làm nguy cơ ngạt, nhiệt độ phòng không thích hợp, không có thiết bị báo nguy cơ hô hấp nếu cần), không nên vội vàng chuyển bé. Hãy chuẩn bị không gian an toàn trước.

Hướng dẫn cách tập cho bé ngủ riêng theo từng giai đoạn

Giai đoạn 1: Con ngủ chung với ba mẹ

Việc chuyển bé ngủ riêng nên được tiến hành từ tốn, tôn trọng cảm xúc của bé và phù hợp với tình hình gia đình. Dưới đây là một lộ trình thực tế, từng bước, kèm mẹo hữu ích để ba mẹ thực hiện.

Trong những tuần đầu đời, việc để bé ngủ chung phòng và nằm cạnh mẹ là lựa chọn phù hợp nhất. Khi ở gần con, mẹ sẽ dễ dàng quan sát nhịp thở, tiếng động khi bé ngủ cũng như nhận biết các dấu hiệu trẻ đói hoặc khó chịu. Nhiều chuyên gia khuyến nghị trẻ sơ sinh nên được ôm ấp và nằm cạnh mẹ trong khoảng 3 tuần đầu để cảm nhận hơi ấm, nhịp tim quen thuộc, từ đó hỗ trợ quá trình phát triển thể chất và cảm xúc tốt hơn. Đây cũng là thời điểm vàng để hình thành sự gắn kết giữa mẹ và bé.

Giai đoạn 2: Cho con ngủ trong cũi riêng ngay cạnh bố mẹ

Khi trẻ được khoảng 4 – 6 tuần tuổi, mẹ có thể bắt đầu chuyển bé sang ngủ trong cũi riêng nhưng vẫn đặt cạnh giường bố mẹ. Giai đoạn này nên duy trì đến khi con khoảng 1 tuổi. Việc cho bé ở trong phòng nhưng ngủ độc lập giúp rèn thói quen tự ngủ, đồng thời giảm nguy cơ đột tử ở trẻ sơ sinh khi bé được đặt nằm ngửa trên nệm cứng, thoáng khí.

Đặt nôi cũi ở vị trí dễ quan sát để bố mẹ có thể theo dõi con suốt đêm. Mẹ nên kiểm tra bé định kỳ, đảm bảo bé không bị khó thở, nóng quá hoặc lạnh quá, từ đó giúp trẻ ngủ ngon và an toàn hơn.

Giai đoạn 3: Ngăn cách giữa chỗ ngủ của con và bố mẹ

Khi bé đã lớn hơn và quen với việc ngủ trong không gian riêng trên giường của mình, bố mẹ có thể tạo thêm ranh giới nhẹ trong phòng chung, chẳng hạn dùng vách ngăn, màn treo hoặc tủ thấp. Điều này giúp trẻ cảm nhận rõ ràng hơn về khu vực riêng của mình.

Ngoài ra, hãy bố trí góc ngủ của con thật ấm cúng, dễ thương để bé thích thú và có cảm giác “đây là nơi của mình”. Bố mẹ cũng cần đặt ra nguyên tắc tôn trọng không gian cá nhân, ví dụ: đến giờ là mỗi người về giường của mình, khi vào khu vực của nhau phải xin phép.

Lưu ý: Đây chỉ là giai đoạn quá độ. Nếu kéo dài quá lâu, trẻ có thể dễ dàng phụ thuộc và nũng nịu bố mẹ, đồng thời vẫn có thể nhìn thấy hoặc nghe những điều không phù hợp riêng tư của người lớn.

Giai đoạn 4: Cho con ngủ phòng riêng

Khi trẻ đã đủ cứng cáp và có nhận thức tốt hơn, bố mẹ hãy giải thích một cách nhẹ nhàng rằng việc có phòng riêng giúp bé thoải mái vui chơi, tự học và ngủ mà không bị ai làm phiền, đồng thời bố mẹ cũng cần sự riêng tư như vậy.

Hãy chuẩn bị phòng ngủ gần phòng bố mẹ để con yên tâm, trang trí không gian theo sở thích của bé, đừng quên sử dụng thanh chắn giường hoặc mùng chống ngã vì con có thể lăn ngã khỏi giường vào ban đêm. Cho bé mang gấu bông hoặc món đồ quen thuộc lên giường để tạo cảm giác an toàn.

Thời gian đầu, mẹ có thể ngồi chơi, đọc sách hoặc vỗ về bé cho đến khi con chìm vào giấc ngủ. Đồng thời trấn an trẻ rằng bố mẹ luôn ở gần, chỉ cần gọi nếu thật sự cần thiết. Những ngày đầu bé có thể lo lắng, khó ngủ, nhưng sự kiên trì của bố mẹ sẽ giúp trẻ dần quen.

Đọc thêm:

Có nên cho trẻ sơ sinh ngủ riêng không?

Quyết định khi nào nên cho trẻ ngủ riêng không nên dựa trên xu hướng hay áp lực xã hội mà phải dựa trên tình trạng phát triển của bé, khuyến nghị y tế và hoàn cảnh gia đình. Hy vọng những thông tin Pakey vừa cung cấp sẽ thực sự hữu ích, giúp ba mẹ có thêm kinh nghiệm chăm sóc bé yêu!

Nếu bạn cần tư vấn thêm, hãy gọi ngay chúng tôi: 0968 501 561 nhé!